Gmina Markuszów

 

Zgodnie z podziałem hydrogeologicznym Polski, gmina Markuszów znajduje się w obrębie regionu hydrogeologicznego Lubelsko-Radomskiego, z głównym poziomem wodonośnym w utworach węglanowych kredy górnej i paleogenu (ryc. ?). Powyżej tego poziomu wody występują w utworach trzeciorzędowych i czwartorzędowych (S. Biernat, 1979).

 

Położenie gminy Markuszów na tle Mapy Hydrogeologicznej Polski 1:200000, ark. Łuków (S. Biernat, 1979)

Główny poziom wodonośny w gminie Markuszów znajduje się w utworach kredowych na głębokości od 80 do 63 m (otwory hydrogeologiczne: 286 i 291). Potencjalna wydajność typowego obszaru studziennego wynosi 30-70 m3h, ale w okolicach Markuszowa dochodzi do 120 m3h. Jeśli chodzi o głębokość pierwszego użytkowego poziomu wodonośnego w gminie, to obniża się ona z północy na południe. W północnej części gminy, wody z tego poziomu są w pełnej izolacji od powierzchni, która zmienia się na połowiczną w stronę południową . Wody pięter: kredowego i trzeciorzędowego są ze sobą połączone hydraulicznie. Natomiast ponad nimi znajduje się czwartorzędowe piętro wodonośne. Głębokość występowania zwierciadła wody wynosi tam parę metrów, a miąższość warstwy wodonośnej jest niewielka. Utwory czwartorzędowe z poziomem wodonośnym znajdują się we wszystkich dolinach rzecznych, gdzie skałą wodonośną jest piasek plejstoceński oraz w strefach wierzchowin (lokalnie - jako poziomy zawieszone). Piętro czwartorzędowe zasilane jest przez boczny dopływ z pietra kredowego oraz przez infiltracje opadów atmosferycznych (Z. Michalczyk, T. Wilgat, 1998).

Wody powierzchniowe

Gmina Markuszów położona jest w dorzeczu rzeki I rzędu - Wisły, w zlewni jej prawego dopływu, rzeki II rzędu - Kurówki. Kurówka jest główną rzeką gminy, przepływającą przez jej środkową część w kierunku WNW. Ma ona długość około 42,8 km i powierzchnię zlewni 374,4 km2. Źródła Kurówki znajdują się na wysokości 197 m n.p.m. w okolicy wsi Piotrowice (gmina Nałęczów), ujście natomiast jest na wysokości 163 m n.p.m. w okolicach Puław (odcinek ujściowy został sztucznie zmieniony na potrzeby Zakładów Azotowych w Puławach).

Na terenie gminy Markuszów Kurówkę zasilają dwa dopływy: lewobrzeżny Strumyk Olszowiecki (okolice Kalenia) oraz prawobrzeżna Białka (Bielkowa). Białka odwadnia północną, wysoczyznową część gminy, zaś Strumyk Olszowiecki część południową, lessową. Kurówka ma ustrój deszczowo-roztopowy. Zgodnie ze wskazaniami wodowskazu w Witowicach (gmina Końskowola), średni przepływ roczny Kurówki w latach 1951-1990 wynosił 1,3 m3s (Z. Michalczyk, T. Wilgat, 1998). Maksymalne wartości przepływu notowano w marcu 2,42 m3s (związane było to z wiosennymi roztopami), minimum zaś przypadało na sierpień - 0,78 m3s (duże parowanie i niewielkie opady). Na granicy gminy Markuszów oraz gminy Garbów (na północny-wschód od wsi Wólka Kątna), znajduje się niewielkie jeziorko - Duży Ług. Na terenie gminy Markuszów znajdują się także stawy rybne, założone w dolinie rzeki Kurówki.