Gmina Markuszów

Najstarsze zamieszczone tu zdjęcie jest z 1867 roku, przedstawia dwóch zesłanych na daleką Syberię Polaków wracających do domu, warto przeczytać w "Zorzy" z 1896 r. jak swoją miejscowość widział jeden z mieszkańców Markuszowa, zobaczymy również zniszczenia wojenne Markuszowa wskutek ostrzału wycofujących się Rosjan na przełomie lipca i sierpnia 1915 r., warto zobaczyć dawny, międzywojenny Markuszów oraz jego mieszkańców - jak żyli, jak wyglądali, możemy zobaczyć dumnego motocyklistę przy swoim jednośladzie (ojca pani Zdzisławy Dąbrowskiej), zobaczymy pamiątkowe zdjęcie ślubne, wyjazd rowerowy na imprezę w okolice Łucka, a nawet wypadek samochodowy Chevroleta Superior Series V (model z 1926 r.), warsztat szewski w Górach, wnętrza pobliskiego dworu w Bronicach należącego do Antoniego Wołk-Łaniewskiego (współfundatora pamiątkowego obelisku upamiętniającego odzyskanie niepodległości - odsłoniętego 3 maja 1925 r.). Możemy również zobaczyć ogromne zniszczenia miasteczka wskutek niemieckich nalotów z 8 i 10 września 1939 r., wkroczenie niemieckich żołnierzy do Markuszowa w dn. 15 września 1939 r. (ich odpoczynek pod kościołem parafialnym, wyjście niemieckiego dowódcy z markuszowskiej plebani, pierwsze spotkanie oko w oko Żydów z Niemcami), możemy zobaczyć na zdjęciu z 1943 r. markuszowską Straż Ogniową (wg podpisu na dachu założoną w 1919 r.) przez remizą z komendantem S. Kozdruniem. Warto także zobaczyć uczestniczki konspiracyjnego kursu dla sanitariuszek, czy też hołd składany poległym partyzantom przez mieszkańców podczas okupacji. Bardzo ciekawe i wyjątkowe są zdjęcia lotnicze zrobione przez samolot rozpoznawczy Luftwaffe w dn. 14 października 1944 ok. godz. 13.38. Niemieckie archiwum Luftwaffe zostało po zakończeniu działań wojennych przechwycone przez Amerykanów i znajduje się obecnie w zasobach National Archives at College Park i stamtąd zostało pozyskane przeze mnie. 

Na zdjęciach lotniczych z 1944 r widać stawy w Markuszowie, z zupełnie inaczej poprowadzoną niż obecnie drogą, widać nieistniejący dziś budynek oficyny kuchennej stojącej kiedyś na wprost okazałego pałacu, w którym siedzibę miał ostatni wojewoda przez rozbiorami Kajetan Hryniewiecki, zaznaczona jest pierwotna lokalizacja kapliczki z 1609 r. stojącej dziś przy kościele św. Ducha. Widać zniszczenia wojenne Markuszowa (w porównaniu z przyległymi Łanami). Widać również leje po bombardowaniach na markuszowskim łachach, stogi słomy i siana w polach (ze względów przeciwpożarowych nie wolno było przechowywać słomy w stodołach). Na innych zdjęciach widać Góry (widać wiatrak w Górach), Przybysławice, Cukrownię Garbów, Łany, Kaleń, Płonki, okolice dzisiejszego zbiornika retencyjnego w Kaleniu ( ze spiętrzeniem wody na Kurówce na potrzeby młyna w Kaleniu).

Kolejne zdjęcia przedstawiają ponadto pierwsze i ostatnie zarazem obchody po wojnie święta 3 maja, kościelne przygotowania do odnowienia Ślubów Jasnogórskich króla Jana Kazimierza, Wielką Nowennę i przygotowania do konkurencyjnych wobec kościelnych obchodów 1000-lecia państwowości polskiej obchodzonych z wielką pompą 22 lipca 1966r. Widzimy budowę Domu Kultury, likwidacja wybrukowanego placu w centrum Markuszowa by założyć dobrze dziś znany skwer, możemy przeczytać o wylewaniu "aswaldu" i "zamalowywaniu" całej miejscowości.

Zapraszam na wirtualny spacer po dawnym Markuszowie. Miłego oglądania. Te i inne stare fotografie można do końca czerwca 2018 r. oglądać w dużym formacie również w Domu Kultury w Markuszowie.

Serdecznie zapraszam.

Link do zdjęć z wystawy do wystawy pt. "Markuszów na starych fotografiach - ludzie, miejsca, wydarzenia"